Theo Bác sĩ Hoàng Sầm – Viện trưởng Viện Y học Bản địa Việt Nam, chuối tiêu là loại hoa quả rẻ tiền nhưng lại có nhiều giá trị dinh dưỡng không phải trái cây nào cũng có.
BS Sầm cho biết mỗi năm, trên toàn thế giới tiêu thụ khoảng hơn 100 tỉ quả chuối. Điều này khiến chuối trở thành sản phẩm nông nghiệp phổ biến thứ 4 thế giới và được mệnh danh là trái cây của những người thông thái.
Tên khoa học của chuối là Musa sapientum L. Tên gọi khác là hương tiêu. Họ thực vật: thuộc họ chuối Musacae.
Chuối tiêu có thân giả hình trụ do các bẹ lá rất to úp vào nhau tạo thành, cao 3-4m. Thân rễ to, thường gọi là củ. Lá có phiến mỏng và dài đến 1,5m, gân giữa rất to, lõm ở mặt trên, nổi rõ mặt dưới, gân phụ, song song rất sít nhau, mép thường bị rách, hai mặt lá thường cùng màu.
Bộ phận thường được dùng làm thuốc là quả chuối tiêu còn xanh hoặc đã chín và củ chuối.
Trong thành phần của chuối xanh có chứa hàm lượng chất dinh dưỡng khá cao. Cụ thể, trong 100gr chuối xanh có chứa: nước: 74,91gr; năng lượng: 89 calo, protein: 1,09gr; chất béo: 0,03gr; carbohydrate: 22,84gr; chất xơ: 2,6gr; đường: 12,23gr; canxi: 5mg; photpho: 22mg; sắt: 0,26mg; kali: 358mg; kẽm: 0,15mg; natri: 1mg. Hàm lượng Vitamin C trong chuối xanh là 8,7mg; vitamin A: 64 IU; vitamin E: 0,1mg; vitamin K: 0,5mg, vitamin B6: 0.67mg. Thiamin: 0,031mg; riboflavin: 0,073mg; niacin: 0,665mg; folate: 20mg.
Trong 100g chuối tiêu chín có 74g nước; 1,5g protid; 0,4g axit hữu cơ; 22,4g glucid; 0,8g xenluloza, cung cấp được 100 calo, vượt xa các loại quả ngọt khác về cung cấp năng lượng (100g cam cho 43 calo, đu đủ chín cho 36 calo, nhãn cho 49 calo, vú sữa cho 43 calo…).
Hàm lượng glucid trong chuối rất cao, ở dạng glucoza (20%), fructoza (1,5%) và saccharoza (65%). Đây là những loại đường tự nhiên quý của quả chín, dễ tiêu hóa, cơ thể hấp thụ nhanh và cung cấp nhiều năng lượng.
Trong các quả ngọt của nước ta, chuối tiêu là loại quả giàu chất dinh dưỡng và cung cấp được nhiều năng lượng nhất. Đặc biệt, chuối được mệnh danh là thực phẩm giàu kali nhất. Một quả chuối trung bình cung cấp tới 422 mg kali, tương đương 9% hàm lượng kali cần thiết cho một ngày để có sức khỏe ổn định.
Theo Đông y, chuối vị ngọt, tính lạnh; công dụng như sau: quả chín tư âm, nhuận tràng, nhuận phế, thanh nhiệt, giải độc, dùng tốt cho người bị táo bón, sốt nóng khát nước, mụn nhọt, trĩ xuất huyết, tăng huyết áp, bệnh mạch vành; ngoài ra còn có tác dụng an thai.
Quả chuối xanh cũng có rất nhiều công dụng. Chuối tiêu xanh thường được dùng chữa bệnh tiêu chảy và kiết lỵ; bột quả chuối tiêu xanh dùng để phòng và chữa loét dạ dày. Bên cạnh đó, vỏ quả chuối xanh có tác dụng làm se và diệt nấm, nhựa của quả xanh thì có thể dùng để chữa hắc lào.
Ngoài quả chuối, bác sĩ Hoàng Sầm cho hay các bộ phận khác của cây chuối cũng rất tốt. Ví dụ củ chuối giã nát đắp mụn nhọt; lá chuối chống toan hóa ở người viêm loét dạ dày-tá tràng; hoa chuối và hột chuối chữa sỏi thận.
Nhựa quả chuối tiêu xanh chữa hắc lào mới phát, lá chuối tiêu giã nát là thuốc để đắp lên vết thương giúp cầm máu hoặc làm dịu vết bỏng. Trong thân cây chuối có hàm lượng kali cao giúp tăng cường cơ tim.
Liều dùng, cách dùng: Ngày dùng 50 - 150g (1 - 5 quả); 20 – 30g vỏ; 60 – 120g củ chuối tươi. BS Sầm lưu ý người suy thận không nên ăn chuối vì chúng rất giàu kali nên sẽ làm tăng độ suy thận.
(Sưu tầm)
