Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sẽ nộp thuế bao nhiêu từ năm 2026 sau khi chính thức bỏ thuế khoán.
Chuẩn bị bỏ thuế khoán, vấn đề quan tâm nhất của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh là cách kê khai, nộp thuế như thế nào kể từ đầu năm 2026. Theo Cục thuế (Bộ Tài chính), về nguyên tắc, cách tính thuế của hộ kinh doanh kê khai tương đồng với doanh nghiệp nộp thuế theo phương pháp trực tiếp. Cụ thể, thuế giá trị gia tăng = tỷ lệ% x doanh thu; thuế thu nhập cá nhân (hay thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp không hạch toán được chi phí) = tỷ lệ% x doanh thu.
Theo quy định, tất cả hộ kinh doanh không phân biệt quy mô, kể cả các hộ kinh doanh có quy mô tương đương doanh nghiệp nhỏ, vừa (như các hộ kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản; lĩnh vực công nghiệp, xây dựng có doanh thu trên 3 tỉ đồng hoặc trong lĩnh vực thương mại và dịch vụ có doanh thu trên 10 tỉ đồng) đều thực hiện nộp thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu.
Như vậy, từ đầu năm 2026, các hộ kinh doanh có doanh thu dưới hoặc bằng 200 triệu đồng/năm không phải nộp thuế nhưng vẫn phải kê khai 2 lần/năm (đầu/giữa năm và cuối năm) để xác định nghĩa vụ thuế. Hộ kinh doanh được khuyến khích sử dụng hóa đơn điện tử có mã khi giao dịch với người tiêu dùng. Sổ kế toán được giản lược tối đa và được hỗ trợ phần mềm miễn phí nhưng không bắt buộc mở tài khoản ngân hàng hay chuyển đổi phương pháp tính thuế. Riêng hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh qua nền tảng thương mại điện tử, nếu sàn có chức năng thanh toán, sàn sẽ khấu trừ, kê khai và nộp thay thuế giá trị gia tăng, thu nhập cá nhân theo tỷ lệ phần trăm doanh thu. Trường hợp doanh thu cuối năm dưới 200 triệu đồng, hộ sẽ được hoàn thuế nộp thừa. Nếu sàn không có chức năng thanh toán, cá nhân phải tự kê khai, nộp thuế theo từng lần phát sinh, tháng hoặc quý.
Đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ trên 200 triệu đồng đến dưới hoặc bằng 3 tỉ đồng/năm bắt buộc nộp thuế theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu, đồng thời có thể tự nguyện đăng ký phương pháp khấu trừ nếu đủ điều kiện. Trong đó: Thuế giá trị gia tăng phải nộp = doanh thu x tỷ lệ %; thuế thu nhập cá nhân phải nộp = doanh thu x tỷ lệ %.
Các ngành nghề kinh doanh khác nhau sẽ có tỷ lệ% khác nhau. Ví dụ, hộ kinh doanh phân phối hàng hóa thì thuế giá trị gia tăng là 1% x doanh thu, thuế thu nhập cá nhân là 0,5% x doanh thu; hộ kinh doanh cung cấp dịch vụ thì nộp thuế giá trị gia tăng 5% x doanh thu và thuế thu nhập cá nhân là 2% x doanh thu; hoạt động xây dựng có nguyên vật liệu thì nộp thuế giá trị gia tăng 3% x doanh thu và thuế thu nhập cá nhân là 1,5% x doanh thu; cho thuê tài sản thì nộp thuế giá trị gia tăng 5% x doanh thu và thuế thu nhập cá nhân 5% x doanh thu... Nhóm hộ kinh doanh này thực hiện kê khai theo quý và quyết toán cuối năm. Nếu có doanh thu trên 1 tỉ đồng và bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng thì bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Hộ kinh doanh phải mở tài khoản riêng phục vụ kinh doanh, được hỗ trợ phần mềm kế toán miễn phí, tư vấn pháp lý và hướng dẫn sử dụng hóa đơn điện tử. Trường hợp doanh thu trên 3 tỉ đồng trong 2 năm liên tiếp, hộ kinh doanh sẽ chuyển sang quản lý theo nhóm có doanh thu lớn hơn từ năm kế tiếp.
Cuối cùng là nhóm hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 3 tỉ đồng/năm. Đây là nhóm áp dụng phương pháp khấu trừ, quản lý tương tự doanh nghiệp siêu nhỏ hoặc vừa. Trong đó, hộ kinh doanh sẽ nộp thuế giá trị gia tăng phải nộp = thuế giá trị gia tăng đầu ra - thuế giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ. Thuế thu nhập cá nhân phải nộp = thu nhập tính thuế x 17%, trong đó thu nhập tính thuế = doanh thu - chi phí hợp lý. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sẽ kê khai theo tháng hoặc quý, tùy quy mô và quyết toán năm và bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử có mã hoặc hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, mở tài khoản riêng và thực hiện chế độ kế toán như doanh nghiệp.
Trường hợp các hộ kinh doanh có doanh thu không quá 3 tỉ đồng/năm chuyển sang doanh nghiệp thì sẽ được áp dụng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp ưu đãi 15%.
Theo số liệu quản lý thuế, đến tháng 10.2025, cả nước có khoảng 3,83 triệu hộ kinh doanh. Trong đó, 1,7 triệu hộ kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng sẽ được tiếp tục miễn thuế; 883.000 hộ có doanh thu từ 200 triệu đồng đến 3 tỉ đồng là nhóm chịu tác động chính trong việc thay đổi chính sách thuế; 39.000 hộ có doanh thu trên 3 tỉ đồng đã áp dụng kê khai nên ít bị ảnh hưởng.
Góc binh luận
Đã lâu tôi không có bài bình luận vì tìm kiếm bài hay cũng khó, nhân hôm nay có bài báo về THUẾ mà tôi tin đang là vấn đề nóng và đã làm rất nhiều người kiếm kế sinh nhai đang phải đau đầu.
Thứ nhất, nước ta còn nghèo, áp dụng ngay chính sách thuế mới sẽ gây hậu quả ảnh hưởng lớn đến kế sinh nhai của bà con, đặc biệt là những họ kinh doanh nhỏ lẻ, đang nộp thuế khoán cho Phường. (Chưa kể nếu kê khai thuế sai sẽ bị phạt rất nặng vì luôn bị nghĩ là tội cố tình trốn thuế).
Thứ hai, có rất nhiều quy định trong ngành thuế mà những người từng trải như chúng tôi gặp phải trong suốt 30 năm làm việc cũng còn chưa hiểu hết dẫn đến doanh nghiệp hạch toán chi phí sai, khai báo sai khi bị cơ quan thuế đến quyết toán 5 năm và bị phạt rất nặng, hậu quả doanh nghiệp gần như phải đóng cửa (Phạt thuế GTGT 10% đối với hóa đơn không hợp lệ, phạt thuế thu nhập cá nhân do hạch toán lương và các chế độ về lương không đúng và thường là loại chi phí x 10% thuế VAT, phạt thuế thu nhập doanh nghiệp 20% cho các chi phí bị loại do không hợp lệ. Phạt vi phạm hành chính x ? % cho tổng số bị phạt, Và cuối cùng là lấy Tổng số bị phạt (trừ khoản vi phạm hành chính) nhân cho 0,03% lãi chậm nộp/ngày, tính cho toàn thời gian kể từ khi chi phí không hợp lệ bị loại.
Thứ ba, xét về đạo đức thì tôi tin là không ai muốn vi phạm pháp luật để phải bị phạt, đã làm ăn chân chính thì nghĩa vụ của người dân là phải nộp thuế, để tạo nguồn thu cho Nhà nước có ngân sách tài trợ cho xã hội như là y tế, giáo dục, hạ tầng đường xá ...., và nhất là có kinh phí để trả lương cho bộ máy hành chính xã, phường đang phục vụ lợi ích của dân.
Cuối cùng chúng ta có thể hiểu nguyên nhân gốc rễ là các thủ tục, quy định về thuế hiện nay là quá rắc rối, dẫn đến người dân vi phạm và thường là oan sai nhưng cứ bị nghi ngờ là gian lận, lảng tránh thuế. Để minh chứng cho việc này tôi xin tóm tắt chút xíu cho môi người dễ hiểu.
- Ở Mỹ, thuế là do người dân tự khai, tự nộp. Ví dụ, Bang California quy định thuế thu nhập cá nhân trừ vào lương là 30%, khi lãnh lương ra đã bị trừ rồi, muốn lấy lại cuối năm minh đi khai chi phí, nào là khấu trừ gia cảnh người phụ thuộc, điện, nước sinh hoạt, thậm chí là cả việc đi làm từ thiện cũng có hóa đơn để khai trừ, và nếu tất cả đều hợp lệ thì Nhà nước sẽ trả lại tiền cho chúng ta. Đây là quy định, là văn hóa của người dân Mỹ, là đạo đức được dạy ngay từ nhỏ ở trường học nên không có chuyện làm bậy, nếu vi phạm pháp luật thì tù mọt gông, hồ sơ lý lịch cá nhân có đóng dấu "In prison- đã vào tù" thì tiêu đời luôn rồi, ai mà nhận mình vào làm việc được nữa.
- Ở nước ta, khi tuyển nhân viên kế toán vào làm việc, các vị thường hỏi có biết kê khai thuế không? (cả nghĩa đen và nghĩa bóng, nghĩa đen là hõi thực, nghĩa bóng là hỏi có biết kê khai lách thuế không? Thú thật câu hỏi này rất hay vì tôi tin là chỉ có số ít sinh viên tốt nghiệp đúng chuyên ngành kế toán biết kê khai thuế sao cho đúng? Vì ở trường đại học họ không được dạy chuyên về việc này? tôi cũng không biết họ đang dạy cái gì ở trường mà tôi cũng là nạn nhân trước đây cũng không biết khai thuế luôn. Tất cả đều bỡ ngỡ và dường như tắc tịt, nếu đã không biết thì làm saomà kê khai thuế đúng được, chưa kể có những người biết kê khai thuế rồi vẫn làm sai vì hiểu sai Luật thuế quy định như thế nào là chi phí hợp lý hợp lệ để mà kê khai đúng cho khỏi bị phạt. Sinh viên học trường lớp hẳn hoi còn mù tịt, huống chi là những người dân kinh doanh buôn bán nhỏ lẻ phải lên doanh nghiệp kê khai, thật khổ trăm đường.
Kết luận:
Do đã lớn tuổi nên tôi không còn sức để đi làm cái nghề kế toán đau đầu này nữa, và tôi đã từng làm việc nhiều năm về nghề này, va vấp, đau khổ rất nhiều rồi nên tôi xin có vài lời khuyên như sau:
- Đã kinh doanh là phải làm ăn hợp pháp, cần phải có kế hoạch kinh doanh rõ ràng, trong đó tính xem doanh thu bán hàng bao nhiêu, chi phí bao nhiêu, lợi nhuận thu về bao nhiêu trước khi bắt đầu mùa kinh doanh mới. (ví dụ, doanh thu mình chỉ cần bán dưới 200 triệu đồng/Năm cho khỏi nhức đầu, thì kế hoạch lấy 200 triệu chia cho 12 tháng, mỗi tháng phải đạt 16,7 triệu đồng, canh sao cho mỗi tháng bán vừa đủ và kê khai thuế đúng là ổn rồi), trường hợp doanh thu nhiều hơn thì cần thuê dịch vụ kế toán họ làm cho đỡ nhức đầu. Trong kế hoạch bán hàng cần hoạch định rõ thêm chi phí thuê dịch vụ kế toán, nộp thuế...., để tính ra được lợi nhuận thu được trong năm. Nếu kỹ hơn cần tính toán thêm một khoản chi phí thuế dự phòng xem như là quỹ dự phòng rủi ro để có cái mà chi ra, sau cùng mới là lợi nhuận thực có, an toàn để mà chi tiêu sinh hoạt.
Chúc bà con buôn may bán đắt và giảm bớt nỗi lo lắng về thuế, nếu có bất kỳ câu hỏi nào liên quan đến lĩnh vực Quyết toán thuế, làm việc với đoàn quyết toán thuế và để hiểu rõ hơn chi phí nào bị xuất toán, bị loại, phạt do kê khai thuế sai thì gửi Email chúng tôi sẽ giúp đỡ trả lời trong tầm hiểu biết và thời gian có hạn.
Trân trọng.
