Thuật ngữ margin trong đầu tư chứng khoán không quá xa lạ. Thế nhưng, không phải ai cũng hiểu margin là gì, đặc biệt là với nhà đầu tư chứng khoán mới.
Trong chứng khoán, margin được hiểu là việc nhà đầu tư vay tiền của công ty chứng khoán để đầu tư. Sử dụng margin, nhà đầu tư có thể mua được số lượng cổ phiếu nhiều hơn so với việc chỉ dùng vốn tự có.
Khi mua bất cứ mã chứng khoán nào, nếu vay margin, nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu với số lượng lớn hơn. Nếu giá trị cổ phiếu tăng, nhà đầu tư thu lãi nhanh, và ngược lại, khi không tính toán, phân tích thị trường chứng khoán kĩ, nhà đầu tư có thể bị lỗ, thậm chí gánh lãi suất vay tiền cao.
Thống kê từ báo cáo tài chính Q2/2022 của hơn 30 công ty chứng khoán có thế mạnh về hoạt động cho vay giao dịch ký quỹ (cho vay margin) cho thấy, dư nợ margin giảm mạnh ở hầu hết các công ty chứng khoán.
Cụ thể, dư nợ margin toàn thị trường giảm về mức 138 nghìn tỷ tại thời điểm cuối quý 2, giảm khoảng 43 nghìn tỷ tương đương -24% so với cuối quý 1 trước đó và tăng nhẹ (+3,5%) so với cùng kỳ.
Sự sụt giảm này chủ yếu do nhu cầu sử dụng và sức mua margin của nhà đầu tư giảm khi giá cổ phiếu đi xuống khi chỉ số VN-Index đã giảm 22% kể từ đỉnh lịch sử 1.528,6 (được thiết lập vào ngày 6/1/2022).
Mặc dù quy mô dư nợ margin giảm mạnh, tỷ lệ đòn bẩy trên thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn duy trì ở mức tương đối cao so với các giai đoạn trước đây. Tỷ lệ đòn bẩy là hệ số giữa Dư nợ margin và Tổng giá trị vốn hóa tính theo free-float của các cổ phiếu niêm yết trên hai sàn HOSE và HNX.
Tỷ lệ đòn bẩy giảm về mức 6,2% tính đến cuối quý 2/2022 từ mức đỉnh 6,8% cuối quý 1 trước đó, đây cũng là quý mà dư nợ margin đạt đỉnh. So với mức 5,7% tại thời điểm cuối quý 1/2021 khi VN-Index cùng ở vùng điểm như hiện tại, tỷ lệ này vẫn khá cao. Điều này cho thấy rủi ro liên quan đến margin vẫn hiện hữu trong bối cảnh thị trường chưa thoát khỏi trạng thái của thị trường giảm điểm.
Trong khi đó, số dư tiền gửi của nhà đầu tư giảm 17% trong Q2/2022 so với quý liền kề trước đó, nhưng lượng tiền chờ mua còn khá lớn.
Tính đến cuối quý 2/2022, số dư tiền gửi của nhà đầu tư trên tài khoản ở các công ty chứng khoán (không bao gồm số dư tiền của nhà đầu tư nước ngoài) giảm mạnh (-14,4 nghìn tỷ đồng, tương đương -17%) so với cuối quý 1 chủ yếu do nhà đầu tư rút tiền ra. Đây cũng là quý có số dư tiền gửi của nhà đầu tư giảm mạnh nhất kể từ đầu năm 2020.
Cùng xu hướng số dư tiền gửi của nhà đầu tư cá nhân giảm mạnh thì trong Quý 2/2022 nhà đầu tư cá nhân cũng bán ròng mạnh. Giá trị bán ròng khoảng 7,2 nghìn tỷ đồng trên HOSE trong quý này, đây cũng là mức bán ròng mạnh nhất cho 1 quý kể từ khi COVID khởi phát (đầu năm 2020). Điều này cho thấy dòng tiền đã rút ra khỏi thị trường tương đối mạnh trong quý 2 vừa qua khi VN-Index có những đợt điều chỉnh mạnh!
Điểm tích cực đó là số dư tiền gửi của nhà đầu tư hiện vẫn ở mức cao khoảng 70 nghìn tỷ đồng so với giai đoạn trước Covid hay thậm chí so với thời điểm cuối quý 1/2021 khi VN-Index cũng ở vùng 1.200 điểm như hiện nay. Lượng tiền này nằm sẵn trên tài khoản và có thể đang chờ đợi cơ hội hấp dẫn để tham gia vào thị trường
========
GÓC BÌNH LUẬN
Đứng trên quan điểm của nhà đầu tư lâu năm, tôi khuyên các bạn không nên sử dụng đòn bẩy (đi vay), để chơi chứng khoán vì rất rủi ro, khi thị trường biến động theo xu hướg giảm như tình hình hiện nay sẽ làm chúng ta mất đi sự tỉnh táo cần thiết để ra quyết định nên giữ cổ phiếu hay tìm cách bơn thêm tiền vào để duy trì mức độ chịu đựng giảm giá cổ phiếu. Trong khi bản chất của đầu tư chứng khoán là đầu tư dài hạn, bền vững mới có kết quả.
