Quá tự tin là phương pháp đầu tư có thể nhanh chóng – hoặc không sớm thì muộn—đem đến những kết quả đáng thất vọng. Nhà đầu tư thông minh luôn hiểu thành công là một quá trình không ngừng tìm kiếm câu trả lời cho những câu hỏi mới.
John Templeton là người sáng lập nên tập đoàn Templeton. Ông được ca ngợi là một trong những nhà đầu tư kiệt xuất, được kính trọng bậc nhất trên toàn thế giới. Tạp chí "Forbes" từng ca ngợi ông với danh xưng "người khởi xướng đầu tư toàn cầu". Còn tạp chí "Money" ca ngợi ông là "người chọn cổ phiếu vĩ đại nhất thế giới trong thế kỷ XX."
Là nhà đầu tư ngược dòng nổi tiếng nhất trong thế kỷ XX, John Templeton được giới đầu tư coi là người "mua cổ phiếu ở đáy của cuộc Đại suy thoái, bán ở đỉnh của thời kỳ bùng nổ Internet và có vô số vụ đầu tư thành công khác giữa hai thời kỳ này." Templeton đã khởi xướng trào lưu đầu tư hóa toàn cầu với phương châm: "Hãy đầu tư vào thời điểm thị trường bi quan nhất".
Dưới đây là 16 quy tắc đầu tư tài ba của nhà đầu tư kiệt xuất John Templeton để chúng ta học hỏi.
Quy tắc 1: Tối đa hóa lợi nhuận
Bất luận những hướng dẫn hoặc châm ngôn trong kinh doanh của John Templeton được đưa ra dưới hình thức nào, đầu tư tối đa hóa tổng lợi nhuận luôn là điều cốt yếu đầu tiên và quan trọng nhất. Cách đo lường lợi nhuận đầu tư chính xác nhất là sau khi trừ đi tất cả các khoản chi phí, đồng tiền chúng ta bỏ ra đầu tư đã giúp chúng ta thu về được bao nhiêu lợi nhuận.
Quy tắc 2: Đầu tư chứ đừng giao dịch hay đầu cơ
Dựa trên kinh nghiệm nhiều năm, Templeton tin rằng không thể liên tục tạo ra thành tựu đầu tư vượt trội chỉ bằng cách dựa vào dự đoán giá cổ phiếu biến động ngắn hạn để tìm kiếm lợi nhuận. Theo ông, đầu cơ chỉ tốt hơn đánh bạc một chút, nhưng nó sẽ trở nên vô nghĩa khi có một cách đầu tư khoa học hơn. Đầu cơ rất nguy hiểm, không chỉ bởi không thể đoán trước được kết quả, mà còn vì nó không dựa trên bất kỳ nền tảng logic nào, bởi đầu cơ bỏ qua tất cả nguồn gốc và giá trị của mọi thứ.
Quy tắc 3: Duy trì tính linh hoạt.
Theo khái niệm truyền thống, "Nhà đầu tư giá trị" là những nhà đầu tư chỉ mua cổ phiếu đáp ứng những tiêu chuẩn nhất định. Chẳng hạn như cổ phiếu có tỷ suất lợi nhuận tài sản cao, tỷ suất P/E thấp….
Cách đầu tư của John Templeton lại hoàn toàn khác. Ông sẵn sàng xem xét bất kỳ phương pháp nào có thể giúp ông nhận biết ra "cổ phiếu giá rẻ". Trong nghiên cứu của mình về các cổ phiếu, ông phát hiện ra rằng có rất nhiều công ty giá rẻ nhưng lại có cả tính giá trị lẫn khả năng sinh lời liên tiếp, ít nhất trong vòng 5 năm.
"Không bao giờ để bản thân bị bó buộc vào bất kỳ loại tài sản nào hoặc bất kỳ phương pháp lựa chọn cổ phiếu nào" là một trong những phương châm của ông. Thị trường không ngừng biến động, các nhà đầu tư cần "luôn luôn linh hoạt, tư duy rộng mở và không ngừng tìm tòi học hỏi."
Quy tắc 4: Mua vào với giá thấp
Câu nói nổi tiếng nhất của John Templeton là: Thời điểm mua vào tốt nhất xảy ra vào thời điểm "bi quan nhất". Điều này không đơn thuần bảo chúng ta ồ ạt mua vào khi giá cổ phiếu đang giảm. Ý của ông ấy là giá cổ phiếu sẽ trở thành khoản khấu hao sau này. Nếu bạn có niềm tin vào giá trị của một cổ phiếu, vậy khi giá cổ phiếu giảm xuống trong biên độ dao động thông thường, bạn nên mua vào. Đối với John Templeton mà nói, cách hợp lý hơn cả là sau khi cổ phiếu về tay, chúng ta phải bắt đầu đánh giá, tổng hợp xây dựng các hạng mục đầu tư. Ông cũng lưu ý "của rẻ là của ôi", cổ phiếu càng rẻ thì lại càng không được ưa chuộng.
Quy tắc 5: Chọn lọc cổ phiếu có chất lượng cao trong những cổ phiếu giá rẻ
Cốt lõi trong triết lý đầu tư của John Templeton: Khi đầu tư vào một công ty, quan trọng nhất là bạn phải tin tưởng vào khả năng tăng trưởng bền vững của công ty đó. Bạn đang mua một lợi nhuận dài hạn, vì vậy nguồn lợi nhuận vừa có thể bồi hoàn lại vừa có thể tiếp tục sinh lời là hai yếu tố tiên quyết.
Theo John Templeton một công ty chất lượng cần hội tụ những đặc điểm sau: đội ngũ quản lý có kỉ luật với thành tích đáng tin cậy, hạng mục kinh doanh của công ty thuộc ngành có triển vọng phát triển bền vững, thương hiệu công ty có giá trị và quan trọng nhất là công ty phải có chi phí sản xuất thấp.
Quy tắc 6: Không chạy theo đám đông
Một điểm quan trọng khác trong cách đầu tư của Templeton: Thị trường chứng khoán chỉ là một tổ hợp đơn giản mà các công ty niêm yết. Bản thân nó không phải là một thực thể. Ông cho rằng: "Thị trường chứng khoán và kinh tế không phải lúc nào cũng cùng chung một quỹ đạo với nhau. Chứng khoán giảm không có nghĩa là kinh tế đang suy thoái. Chúng ta mua cổ phiếu chứ không phải mua bối cảnh kinh tế hay xu thế thị trường.
Quy tắc 7: Không bỏ hết trứng vào trong một giỏ
John Templeton luôn khẳng định về tầm quan trọng cũng như đề cập những lợi thế của việc xây dựng mô hình đầu tư đa dạng. Đối với ông mà nói, phân tán đầu tư vừa giúp giảm thiểu rủi ro lại còn có thể đa dạng hóa hạng mục đầu tư. Càng ít tự tin vào phương pháp của mình, ta càng nên phân tán đầu tư ra làm nhiều hạng mục.
Quy tắc 8: Nỗ lực tìm tòi học hỏi không ngừng.
Đầu tư rất khó khăn chứ không phải chỉ cần dựa vào "trực giác". Phương châm của Templeton có một câu: "Để trở thành một nhà đầu tư xuất sắc, bạn phải bỏ thời gian đào sâu và nghiên cứu rất nhiều." Các nhà đầu tư phải luôn nỗ lực làm việc không ngừng. Có rất nhiều công ty phải phân tích, có rất nhiều chi tiết phải tiếp thu, có rất nhiều những sự thay đổi trong môi trường kinh doanh cần phải tìm hiểu. Các nhà đầu tư không có đủ thời gian để nghiên cứu tất cả các nội dung. Nếu bạn muốn chờ mọi thứ hoàn hảo mới đưa ra quyết định mua - bán, bạn sẽ mãi tụt lại ở phía sau. Bởi vì đến khi đó kết quả nghiên cứu đã sớm phản ánh trong giá cổ phiếu rồi.
Quy tắc 9: Luôn theo sát mọi hạng mục đầu tư.
Luôn giám sát, theo dõi chặt chẽ các khoản đầu tư của mình thật sự rất quan trọng. Qua quá trình gây dựng sự nghiệp của mình, Templeton đã đúc kết ra một kinh nghiệm: Nếu bạn tìm thấy một cổ phiếu khác rẻ hơn ít nhất 50% so với cổ phiếu bạn hiện có, bạn nên bán ra số cổ phiếu đang có. Thường xuyên kiểm tra rà soát các danh mục đầu tư, đồng thời luôn chuẩn bị bứt phá tạo cơ hội mới trên thị trường. Lý do như Templeton thường nói: "Khi cảm xúc thay đổi, nó thường rất đột ngột. Nếu bạn không đầu tư, bạn có thể sẽ tổn thất quá nửa lợi nhuận mà đáng ra bạn phải có."
Quy tắc 10: Đừng hoảng sợ
John Templeton nói: "Phải bán cổ phiếu ra trước khi mất giá, chứ không phải là đợi mất giá rồi mới bán ra." Nếu bạn từng trải qua một đợt suy giảm thị trường nhanh chóng, nhưng vào thời điểm trước khi thị trường sụp đổ bạn có lý do để giữ lại những cổ phiếu này, vậy thì sau khi thị trường sụp đổ bạn lại càng nên giữ lấy nó. Nếu bạn không thể tìm thấy những cổ phiếu có sức hấp dẫn hơn, vậy thì hãy giữ chắc số vốn hiện có.
Một trong những kỹ xảo ông yêu thích nhất là xác định mức giá mà mình có thể mua vào, sau đó thông báo cho môi giới đợi đến khi cổ phiếu giảm đến mức nhìn ở góc độ 5 năm sau vẫn cảm thấy rẻ thì mới mua vào. Sử dụng phương pháp này cho phép ông chắc chắn rằng quyết định của mình không phải là do phản ứng cảm xúc trước chuyển động lớn của thị trường. Ông sẽ mua vào trong lúc người khác đang bị nỗi sợ hãi chi phối.
Quy tắc 11: Rút ra bài học từ những sai lầm
Phân tích đầu tư là một quá trình không ngừng tìm tòi học hỏi, bởi thế giới xung quanh luôn không ngừng phát triển. Cần phải học cách đánh giá giá trị tuyệt đối của cổ phiếu. Tìm hiểu những kiến thức cần thiết về công ty và xác định xem những điều đó có thể ảnh hưởng thế nào đến lợi nhuận của công ty trong tương lai. Tất cả mọi thứ đều mất thời gian. Bất cứ ai làm việc cho Templeton đều thấy rằng ông luôn tìm kiếm một góc nhìn mới về cách thế giới phát triển. Hindsight là một người thầy rất tốt. Nhưng trong nhiều tổ chức đầu tư, người ta thường bỏ quên việc rút ra bài học sau khi mắc sai lầm trong quá trình tìm kiếm vật thế thân.
Quy tắc 12: Bắt đầu bằng cầu nguyện
Templeton nói với người viết tiểu sử William Proctor: "Chúng tôi không cầu nguyện cổ phiếu chúng tôi mua ngày hôm qua sẽ tăng giá vào hôm sau, bởi vì nó không có tác dụng. Nhưng chúng tôi cầu nguyện rằng quyết định mà chúng tôi đưa ra hôm nay là sáng suốt."
Thực ra việc cầu nguyện chỉ có thể giúp Templeton tạo ra bầu không khí yên tĩnh và tỉnh táo, mà điều này cực kỳ quan trọng để đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn.
Quy tắc 13: Thành công là một quá trình không ngừng học hỏi.
John đã từng nhận xét như sau: "Những nhà đầu tư luôn có câu trả lời cho mọi thứ là những người không hiểu được cốt lõi vấn đề". Quá tự tin là phương pháp đầu tư có thể nhanh chóng – hoặc không sớm thì muộn—đem đến những kết quả đáng thất vọng. Nhà đầu tư thông minh luôn hiểu thành công là một quá trình không ngừng tìm kiếm câu trả lời cho những câu hỏi mới.
Quy tắc 14: Không có bữa trưa nào miễn phí
Mọi người đều hiểu những lý thuyết đầu tư hiện đại. Nhưng thành thật mà nói, mọi người rất khó dùng lý thuyết này để kiếm ra tiền. Tôi hiếm thấy người nào chỉ cần dựa vào lý thuyết quản lý đầu tư hiện đại có thể tạo ra lợi nhuận vượt trội trong thời gian dài.
Templeton luôn nói với các đồng nghiệp rằng họ cần cố gắng hết sức để tránh những thành kiến ảnh hưởng đến phương pháp đầu tư của họ. Theo ông, đường đến thành công không có đường tắt. Có quan hệ tốt với công ty, có sự góp ý của nhà phân tích, có bạn bè sử dụng sản phẩm của công ty đều là những lý do không tốt để nắm giữ cổ phiếu. Ông cho rằng chỉ nên đầu tư sau khi đã xem xét và tìm hiểu kỹ lưỡng mọi thứ.
